Bartels, Petronella Maria (Pie)
GeslachtVrouw
Leeftijd 81
Geboren za 6 jul 1895 te Bilderdam (Kaag en Braassem)
Overleden vr 18 febr 1977 te Roelofarendsveen (Kaag en Braassem)
Begraven ma 21 febr 1977 te Leimuiden (Kaag en Braassem)
 
Vader Bartels, Theodorus (Dirk)
Moeder Graas, Johanna Maria van (Jans)
Huwelijk di 28 sept 1915 te Kudelstaart (Aalsmeer)
metVeen, Jacobus van (Jaap)
Kind: Veen, Johanna van (Jans)
Notities:
-PersoonPetronella ging vanaf ongeveer 1900 tot 1905 naar de school in de laagte tegenover de katholieke kerk in Leimuiden. Dit betekende elke ochtend en middag een dik uur lopen. Er waren toen nog geen nonnen en het hoofd van de school was meester van de Weijer, andere meesters waren Veddeleer en Schuurman, enige juffrouwen waren Nijpels en de Boer. Rond 1905 kwamen de nonnen en daarmee de nieuwe school naast de katholieke kerk. de Handwerkzuster was zuster Marie Joseph, daarnaast was er ook nog een zuster met de bijnaam "zuster Stapallemachtig", dit was de hoofdzuster. Na zes jaar school kwam Petronella thuis waar zij mee moest helpen. Als haar moeder uit bakeren ging en moeder en kind verzorgd waren moest zij verder het huishouden doen tot de moeder weer op de been was. Ook ging zij af en toe uit wassen. O.a. bij Hein Zweegman (een andere dan de bruggewachter). De dag nadat zij 15 werd, dus op 7 juli 1910 kreeg zij een dienstje bij Jan de Keizer op Leimuiden. Zij kwam hier gelijk met Sien van der Kamp, die het hier echter maar 6 weken uithield. In deze tijd was de eerste vrouw van de Keizer, Neel van Diemen al gestorven en was hij hertrouwd met Sien Kunst. Uit het eerste huwelijk had hij twee kinderen te weten Agie en Arie. Er was nogal eens ruzie tussen de Keizer en vrouw o.a. als hij zoon Arie ´s avonds zonder dat zijn vrouw het wist nog meegenomen had naar het hooiland of als hij ´s zondags wel eens naar het kanaal ging naar een paar schippers, dan vroeg hij zijn vrouw Arie mooi aan te kleden maar zij vertikte het zodat het aan Petronella opgedragen werd en deze weer de wind van voren kreeg van vrouw de Keizer. Bij de Keizer hadden ze ook een café. Petronella snoepte wel eens van de lekkere liqueurs als zij de kelder schoon moest maken. Een ander voorval: op een zondag moest zij van vrouw de Keizer de klompen schoonmaken, zij vond dit echter geen werk voor de zondag en stopte ze stiekem in de karnmolen, maar vrouw de Keizer vroeg toen ze uit de kerk kwam meteen naar de klompen en dus kon Petronella toch nog aan de gang. Eens in de paar weken mocht ze eventje naar huis. Al met al had ze het niet erg leuk bij de Keizer. Op een avond waren Jan de Keizer en vrouw naar Jan de Prie. Agie Schiebroek was een avondje bij Petronella, omdat zij het nogal druk had en een van de kinderen nogal lastig was hielp Agie een paar schippers in het café. Toen de Keizer thuiskwam werden ze er echter van beschuldigd dat ze de hele avond met die mannen in het café hadden gezeten. Petronella zegde haar dienst op en vertelde het ook aan haar oom Piet van Graas die naast de Keizer woonde. Deze vertelde het bij haar thuis en de volgende ochtend kwam haar broer Jan haar al halen, maar uiteindelijk bleef zij er toch nog zes weken werken. Hierna ging ze naar vrouw Verburg op de Bilderdam, dit was een oude vrouw die hier woonde met haar kinderen Hein, Jan-Willem en Bet, bovendien was er nog ene Toon Koeleman in huis. Een andere zoon, Manus, en dochter waren al getrouwd en het huis uit. Hier had Petronella het erg goed, kreeg af en toe wat, bijv. een lap stof, en verdiende hier een daalder in de week (net zoveel als bij de Keizer). Hier bleef zij twee jaar en ging toen naar Roest in Langeraar, een boer en veekoopman. Ook hier had ze ´t tamelijk goed, maar moest na hier bijna een jaar gewerkt te hebben in de tilburry naar huis gebracht worden omdat ze ernstig ziek werd. Een paar broers en zusters en haar moeder kregen dezelfde ziekte, een soort typhus. Als de pastoor langskwam met de hosties moesten zij en haar moeder die ook slikken voor de andere zieken omdat deze nog niet lang genoeg ziek waren. Na lange tijd werden ze allemaal beter, alleen zus Marie overleed. Petronella bleef geruime tijd thuis om geheel te herstellen. Ze hielp thuis, ging de melk halen bij Blommestein en leerde wat naaien. Later ging ze weer in dienst bij Klaas Immerzeel, een weduwnaar met 5 kinderen. Het was hier nogal verwaarloosd toen zij hier kwam. Ze maakte hier aardig wat mee. de man had vaak rusie met een zoon die te weinig geld naar zijn zin afstond. De jongen gaf het geld vlak voor hij wegging aan Petronella die het dan maar aan Klaas Immerzeel moest geven. De jongen vaarde en moest elke zondagavond weer op het schip zijn. Op een keer was hij net weg en had het geld aan Petronella gegeven. Toen Klaas Immerzeel het kreeg ging hij meteen naar het schip waar de jongeman was en bleef er de hele nacht rondhangen, maar ze hielden de kajuitdeur op slot zodat hij er niet in kon. De volgende ochtend was hij nog niet terug toen het postkantoor open moest. Petronella haalde Arie van Velzen toen maar die altijd in het postkantoor hielp. Ook gebeurde het nog een keer dat de kinderen de deur voor haar op slot hielden en ze er niet in kon. Toen Immerzeel uiteindelijk hertrouwde met Emmy IJsbroek ging ze hier weg. Hier vandaan ging ze naar de weduwe Mol. Het was hier hard werken, o.a. in de tuin waar Piet Suijderwijk ook wel kwam helpen, en weinig eten. Als vrouw Mol naar de kerk was, keek Petronella eerst in de broodtrommel hoe alles lag, het brood, het mes, de plank, etc. sneed dan snel een snee brood af en legde alles weer precies hetzelfde neer. Dit was haar laatste betrekking, want hier leerde ze haar man kennen. Op een dag kreeg ze een briefje van hem met een afspraakje voor de zondag en na drie maanden verkering te hebben gehad trouwden ze.
Bronnen:
-Geboortehttp://members.lycos.nl/hmvkj
-Overlijdenhttp://members.lycos.nl/hmvkj
-Begrafenishttp://members.lycos.nl/hmvkj
-Huwelijk http://members.lycos.nl/hmvkj

Referentie 1070919092
Datum w 24-09-2005